Fizyka dla Gimnazjalisty

Ruch jednostajny prostoliniowy to ruch, w którym ciało pokonuje jednakowe odcinki drogi w tych samych odstępach czasu, którego torem jest linia prosta, a wartość, kierunek i zwrot prędkości są stałe.

Parametrem opisującym ruch ciała jest prędkość. Podstawowa postać wzoru na prędkość służy do wyliczenia wartości prędkości. Wartość prędkości często nazywana jest szybkością. Różnica pomiędzy prędkością a szybkością wynika z faktu uwzględnienia w przypadku prędkości kierunku ruchu. Zatem szybkość podawana z kierunkiem i zwrotem jest prędkością podawaną jako wektor.

Prędkość (szybkość) w ruchu jednostajnym prostoliniowym mówi nam, jaką drogę przebywa ciało w jednostce czasu. Szybkość oznaczamy wzorem:



 

Natomiast wzór na prędkość to:



 

 

We wzorze tym ujęto wektor przemieszczenia, a zatem wynika, że wektor prędkości jest zgodny z kierunkiem przemieszczania się ciała.

Podstawową jednostką prędkości w układzie SI jest „metr na sekundę”. 



 



 

 

 

 

Biorąc pod uwagę, że w ruchu prostoliniowym wartość wektora przemieszczenia jest równa drodze, jaką przebyło to ciało, możemy stwierdzić, że wartość prędkości w tym ruchu to szybkość.

Prędkość poruszającego się ciała możemy zdefiniować jako:

» prędkość chwilową – to prędkość, z jaką porusza się ciało w danym momencie,

» prędkość średnią.

Wartość prędkości średniej obliczamy, dzieląc drogę przebytą przez całkowity czas ruchu.

W przypadku ruchu jednostajnego prostoliniowego prędkość średnia jest równa prędkości chwilowej. Zatem drogę w tym ruchu możemy obliczyć ze wzoru:



 

W naturze nie spotyka się jednak zbyt wielu przypadków ruchu jednostajnego. Zazwyczaj dochodzi do sytuacji zmiany prędkości podczas trwania ruchu. Zmiany te są opisane wielkością, którą nazywamy przyspieszeniem.